تضمین استحکام و پایداری ساختمان و سازه‌ها در گرو کیفیت میلگرد و استاندارد بودن آنها است. میلگردها نقش مهمی در تحمل بارهای مختلف و جلوگیری از ترک‌خوردگی و شکست سازه دارند. انتخاب میلگردهای بی‌کیفیت عواقب جدی و غیرقابل جبرانی برای پروژه‌های ساختمانی به همراه دارد. از عواقب استفاده از میلگرد بی‌کیفیت می‌توان به  کاهش ایمنی و دوام سازه، افزایش هزینه‌های تعمیر و نگهداری، کاهش عمر مفید ساختمان و حتی بروز حوادث ناگوار مانند شکست و ریزش ساختمان اشاره کرد. در این مقاله به صورت تخصصی به بررسی نتایج به کاربردن میلگردهای بی‌کیفیت پرداخته و تأثیرات آن بر کیفیت و ایمنی سازه‌ها را مورد تحلیل قرار خواهیم داد.

تاثیر کیفیت میلگرد در اتصالات آرماتور بندی

هدف اصلی از آرماتور‌بندی افزایش ایمنی و پایداری سازه‌ها است. آرماتورها توسط میلگردهای با کیفیت ساخته می‌شوند. به کار بردن میلگردهای بی‌کیفیت باعث می‌شود تا اتصال بین آنها مختل شده و عواقب ویرانگری به دنبال داشته باشد. مهمترین عواقب ناشی از میلگردهای بی‌کیفیت، افت استحکام اتصالات است.

میلگردهایی که از مواد نامناسب تولید شده‌اند، مقاومت کششی و فشاری پایین‌تری داشته و در برابر فشار و وزن بالا می‌شکنند. به عنوان مثال، در سازه‌های بتنی، اگر میلگردها نتوانند بارهای کششی را تحمل کنند، ترک‌های جدی در بتن ایجاد شده و در نهایت باعث تخریب نشست و کاهش طول عمر ساختمان می‌شود.

بیشتر بخوانید: میلگرد، قلب ساختمان: چرا کیفیت آن مهم است؟

دومین دلیلی که توصیه می‌شود از میلگردهای بی‌کیفیت در ساختمان سازی استفاده نشود، عدم تطابق در ابعاد و شکل میلگردها است. میلگردهای نامرغوب ابعاد غیر استاندارد و سطح ناهموار داشته و یک نقطه ضعف برای اتصالات میلگردها است. چون میزان آسیب پذیری میلگرد را تا حد زیادی افزایش می‌دهند. در این شرایط، اتصالات به خوبی با یکدیگر مچ نبوده و امکان گسستگی آنها بالا است.

کاهش چسبندگی با بتن بخاطر بی کیفیت بودن میلگرد

همانطور که در مطالب بالا اشاره کردیم، میلگردهای بی کیفیت، سطوح ناهموار داشته و زبر نیستند. ولی آج میلگرد باکیفیت به گونه‌ای طراحی می‌شود تا میزان چسبندگی آن را با بتن را افزایش دهند. وجود آج‌های زبر در میلگرد باعث می‌شود تا بتن به میلگرد بهتر چسبیده و مانع از جدا شدن میلگرد از بتن می‌شود. در مقابل، میلگردهای بی‌کیفیت سطحی صاف و یکنواخت داشته و سطح تماس با بتن را کاهش داده در نتیجه چسبندگی خوبی با بتن نخواهد داشت.

میلگردهای بی‌کیفیت از مواد اولیه نامناسب و با ترکیب شیمیایی نادرست تولید شده‌اند. این موضوع سبب بروز واکنش‌های شیمیایی نامطلوب بین بتن و میلگرد می‌شود. دلیل اصلی زنگ زدگی و خوردگی میلگرد در طول زمان، به کار بردن عناصر آلیاژی نامناسب و عدم رعایت عیار ترکیبات به کار رفته است. وقتی میلگرد در طول زمان دچار زنگ زدگی و خوردگی شود، چسبندگی آن با بتن کمتر و به مرور بتن‌ها ترک برمی‌دارند.

عدم استاندارد بودن ابعاد و ضخامت میلگردهای بی‌کیفیت، فضای خالی بین میلگرد و بتن ایجاد کرده در نتیجه میزان چسبندگی کاهش چشمگیری می‌یابد. وقتی ابعاد و شکل میلگرد غیر استاندارد باشد، بتن به طور کامل دور میلگرد را احاطه نکرده و میزان مقاومت در برابر بارهای کششی و فشاری را کاهش می‌دهد.

بیشتر بخوانید: راهنمای کامل خرید میلگرد: چه میلگردی برای پروژه شما مناسب است؟

ترک و شکاف خوردن دیوارها و سقف ساختمان به خاطر بی‌کیفیت بودن میلگردها

مهندسین ناظر به هنگام انتخاب کردن میلگردها به میزان کشش آن توجه زیادی می‌کنند. اگر میلگردها بی‌کیفیت باشند، بارهای کششی را به درستی تحمل نکرده و در شرایط بارگذاری، به راحتی شکسته یا تغییر شکل می‌دهند. هرگونه شکستگی و تغییر شکل در میلگردها، ترک و شکاف‌هایی در نواحی از بتن ایجاد می‌کند که بار بیشتری بر آن تحمیل می‌شود.

البته از دیگر دلایل ترک برداشتن دیوار یا سقف ساختمان به خاطر عدم چسبندگی میلگرد و بتن بوده و دلایل آن را در مطالب بالا به طور کامل توضیح دادیم. میلگر بی کیغیت به سرعت دچار خوردگی و زنگ‌زدگی می‌شوند. این پدیده قطر مقطع میلگرد و ضخامت آن را کاهش داده در نتیجه ظرفیت باربری آن دچار افت می‌شود. از مهم‌ترین مشخصات میلگرد بی‌کیفیت عدم تطابق ضریب انبساطی حرارتی در تغییرات دما و رطوبت است.

میلگردهای بی‌کیفیت، به دلیل عدم تطابق در ضریب انبساط حرارتی با بتن، در دماهای مختلف دچار انقباض و انبساط غیر یکنواخت می‌شوند. این تغییرات تنش‌های اضافی در بتن ایجاد کرده و در نتیجه ترک‌های حرارتی در دیوار و سقف‌ها ایجاد می‌کنند. یکی از اصول استاندارد بودن ساختمان‌ و سازه‌ها مخصوصاً بر مناطق زلزله خیز توزیع یکنواخت بار است.

میلگردهای بی‌کیفیت به دلیل طراحی نامناسب یا عدم رعایت استانداردهای تولید، قادر نیستند بارها را به طور یکنواخت توزیع کنند. عدم توزیع یکنواخت بار منجر به تمرکز بار در نقاط خاصی از سازه شده و ترک‌های موضعی در دیوارها و سقف‌ها ایجاد می‌کند.

تشخیص میلگرد با کیفیت

تشخیص کیفیت میلگرد به صورت تخصصی توسط مهندسین ناظر انجام می‌شود چون تاثیر زیادی بر استحکام و دوام سازه دارد. میلگردهای با کیفیت مطابق با استانداردهای ملی و بین‌المللی تولید می‌شوند. در ایران، میلگردها طبق استاندارد ISIRI 3132 با عنوان «میلگردهای فولادی گرم نوردیده برای تسلیح بتن به همراه ویژگی‌ها و روش‌های آزمون» تولید می‌شوند. علامت استاندارد و شماره استاندارد بر روی میلگرد نشانه‌ای از کیفیت آن است.

پوشش سطحی میلگردهای با کیفیت صاف و بدون زنگ‌زدگی بوده و هیچگونه ترک و نقص‌های ظاهری ندارد. وجود زنگ‌زدگی یا هرگونه آسیب سطحی نشان‌دهنده کیفیت پایین میلگرد است. میلگرد استاندارد آج‌های منظم و زبری دارند که میزان چسبندگی با بتن را افزایش می‌دهد.

میلگرد بی کیفیت تحمل بارهای کششی و سنگین را نداشته و بلافاصله دچار تغییر شکل و شکستگی می‌شود. به هنگام خرید میلگرد حتماً درخواست برگه آنالیز کرده و میزان قدرت کشش آن را بررسی کنید.  میلگردهای استاندارد مطابق با ابعاد و وزنی است که در مشخصات فنی آن‌ها ذکر می‌شود. برای تشخیص کیفیت، وزن میلگرد را نسبت به طول آن حساب کنید. میلگردهای سبک‌تر از حد معمول از مواد بی‌کیفیت ساخته می‌شوند.

بیشتر بخوانید: میلگرد

کلام آخر

چون اکثر مناطق کشور ما زلزله خیز بوده و خطراتی طبیعی مانند سیل میزان استحکام و مقاومت ساختمان‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهند، بنابراین به هنگام ساخت سازه‌ها و ساختمان‌ها باید از کیفیت میلگرد و استاندارد بودن آنها مطمئن شوید. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد قیمت میلگرد و آشنایی با انواع آن توصیه می‌کنیم با کارشناسان به صورت آنلاین و تلفنی در تماس باشید تا به صورت تخصصی شما را راهنمایی کنند.